Pisane 27 maja 2015 roku.
„Król Lear” w reżyserii Jana Klaty jest atrakcyjną wizualnie ilustracją tego, co można by nazwać „odczytaniem Szekspira na nowo” i dosyć ekstremalną interpretacją dzieła angielskiego dramaturga.
Zacznę od ogółu – mam wrażenie, że przeniesienie akcji w scenerię Watykanu mogło przyjść do głowy tylko Janowi Klacie. Bardzo się cieszę, że wreszcie mogłam zobaczyć jedną ze sztuk w jego opracowaniu (bo to zdecydowanie większy zasięg pracy, niż tylko reżyserska). Do tej pory widziałam tylko nagrania innych jego sztuk (w tym H. z Marcinem Czarnikiem w roli Hamleta – polecam). Nie mogę doczekać się kolejnych.
Klata wyciągnął esencję z szekspirowskiego dramatu i pokazał, że walka o władzę, układy i knowania są właściwe wszystkim środowiskom, które mają do czynienia z hierarchicznym układem społecznym. Gdzie trzeba – ręka rękę myje a gra toczy się według zasady „cel uświęca środki”. Wrzucając to w kontekst wizji scenicznej Jana Klaty – nawet i dosłownie.
Nazywanie „córkami” panów w sutannach może i wypadło dosyć groteskowo (pewnie tak miało być), ale w kontekście aluzji kościelnych – nie raziło zbytnio. Wszak i Kościół nazywany bywa Matką – choć „rodzicielską” rolę odgrywają w nim głównie mężczyźni. Grzebiąc głębiej, można by dotrzeć i do wątków genderowych, ale tam nie zamierzam się zapuszczać.
Dało się jednak zauważyć, że sztuka była przeznaczona przede wszystkim dla widzów, którzy znali oryginał. Tym bardziej się cieszę, że udało mi się wcześniej przeczytać tekst oryginalny (oczywiście go nie znałam – znowu działanie edukacyjne Starego). Jeśli zredukować odbiór do ogólnych przesłań – nieznający tekstu widz też raczej nie powinien mieć problemu z odczytaniem sztuki, ale na pewno umknęłoby mu to pasjonujące wyszukiwanie różnic między oryginałem a adaptacją.
Było o wrażeniach ogólnych, to teraz szczegóły – szalenie spodobała mi się postać Edmunda, grana przez Bartosza Bielenię. Ta jego delikatna, dziewczęca prawie uroda kontrastowała z czarnym charakterem bohatera. I ten dziki taniec – triumf? obłęd? Nie wiem, ale podziwiam, że udało mu się wykonać te wszystkie pląsy w sutannie.
Nie wnikając w nawiązania religijne, skupiając się na samej instytucji, zespół Starego Teatru spisał się wspaniale, tworząc sztukę z uniwersalnym, ponadczasowym przekazem, w nowoczesnej formie. No nic na to nie poradzę. Przemawia do mnie poetyka Teatru Starego. Widziałam tam już cztery sztuki w tym sezonie i żadnej z nich nie można określić jako „klasycznej”. A każda mnie zafascynowała. Wrócę po więcej.
KRÓL LEAR
Narodowy Teatr Stary im. Heleny Modrzejewskiej, ul. Jagiellońska 1
Premiera: 19.12.2014 r.
TEKST: William Shakespeare
REŻYSERIA, OPRACOWANIE TEKSTU, OPRACOWANIE MUZYCZNE: Jan Klata
SCENOGRAFIA, KOSTIUMY, REŻYSERIA ŚWIATEŁ: Justyna Łagowska
CHOREOGRAFIA: Maćko Prusak
PRZEKŁAD: Leon Ulrich
MUZYKA: James Leyeland Kirby (THE CARETAKER)
RUCH SCENICZNY: Maćko Prusak
ASYSTENTKA REŻYSERA: Iwona Gołębiowska
ASYSTENTKA SCENOGRAFA: Katarzyna Jeznach
OBSADA:
Edgar – Krzysztof Zawadzki
Edmund – Bartosz Bielenia
Gloucester – Roman Gancarczyk
Goneril – Jacek Romanowski
Kent – Jerzy Święch
Kordelia / Błazen – Jaśmina Polak
Lear – Jerzy Grałek
Oswald – Bogdan Brzyski
Regan – Mieczysław Grąbka
PS Obejrzane 23 maja 2015 r. dzięki uprzejmości Agaty i Karoliny, które wystały bilety za 250 groszy w powalającej kolejce, z okazji 250 lat teatru państwowego w Polsce.
TRAILER
PS 2 Niestety, Jerzy Grałek, tytułowy król, zmarł na początku bieżącego roku. Wielka szkoda. Tym bardziej cieszę się, że miałam okazję zobaczyć ten spektakl z nim w roli Leara.
